Het kabinet gaat een motie die door een meerderheid in de Tweede Kamer werd aangenomen en oproept tot het tegengaan van client-side scanning, waarbij alle chatberichten van burgers worden gecontroleerd, niet uitvoeren. Volgens minister Yesilgöz van Justitie en Veiligheid is de inbreuk op grondrechten die hierbij plaatsvindt proportioneel en gerechtvaardigd. Door de Tweede Kamer aangenomen moties hoeft het kabinet niet uit te voeren, maar dit is uitzonderlijk, aldus het kabinet zelf in een reactie over het niet uitvoeren van een motie over de Europese digitale identiteit.

Vorig jaar mei kwam de Europese Commissie met een voorstel dat chatdiensten en andere techbedrijven verplicht om alle berichten en andere content van gebruikers te controleren op kindermisbruik en grooming. Volgens critici wordt hiermee end-to-end encryptie en de vertrouwelijkheid van communicatie op het internet ondermijnd. In april van dit jaar kwam D66-Kamerlid Van Ginneken met een motie waarin het kabinet wordt opgeroepen om ervoor te zorgen dat het scanplan van de Europese Commissie geen "encryptiebedreigende chatcontrol" bevat, zoals client-side scanning, en anders de verordening van Brussel niet goed te keuren.

De motie werd met 92 stemmen voor en 56 stemmen tegen aangenomen. VVD, CDA, ChristenUnie en SGP stemden tegen. Gündogan nam niet deel aan de stemming. Het kabinet gaat de motie echter niet uitvoeren. Minister Yesilgöz claimt dat dit negatieve gevolgen voor de aanpak van online kindermisbruik heeft en de onderhandelingspositie van Nederland in Brussel beperkt. Het kabinet is ook voorstander van het scanplan. De inbreuk die hierbij op de grondrechten van burgers wordt gemaakt is volgens Yesilgöz proportioneel en gerechtvaardigd.

Experts en critici hebben gesteld dat client-side scanning een aantasting en ondermijning van end-to-end encryptie vormt. Bij end-to-end encryptie is de inhoud namelijk alleen bekend voor de afzender en ontvanger. In het geval van client-side scanning wordt de inhoud door een derde partij gecontroleerd. De minister stelt echter dat end-to-end encryptie bij het scanplan niet wordt bedreigd.

"Voorop staat wel ook dat het detectiebevel alleen kan worden uitgevoerd op een wijze die end-to-end encryptie niet onmogelijk maakt. Het gebruik van client-side scanning blijkt daarbij noodzakelijk en de enige technische manier om het bevel ten aanzien van interpersoonlijke communicatiediensten uit te voeren op een manier die end-to-end encryptie niet onmogelijk maakt", zo laat ze weten.

De aangenomen motie roept het kabinet juist op om niet in te stemmen met client-side scanning. "Aangezien de door het lid Van Ginneken c.s. ingediende motie geen ruimte laat voor de reeds beperkte inzet van Nederland ten aanzien van het detectiebevel, zoals hierboven beschreven, is het uitvoeren daarvan niet wenselijk", besluit Yesilgöz haar brief aan de Tweede Kamer over het niet uitvoeren van de motie.

"Met het negeren van de motie negeert de minister de wens van de volksvertegenwoordiging in Nederland. Dat past niet in een democratische rechtsstaat. En nog minder in een klimaat waarin het vertrouwen van burgers in de overheid toch al onder druk staat", laat Rejo Zenger van burgerrechtenbeweging Bits of Freedom via Twitter weten. "Daarom moet de Tweede Kamer nu snel een motie aannemen die het kabinet opdraagt in de Europese onderhandelingen nergens mee in te stemmen, zonder vooraf de Tweede Kamer gevraagd te hebben."