Heb jij een interessante vraag op het snijvlak van privacy, cybersecurity en recht? Stuur je vraag naar juridischevraag@security.nl. Elke week geeft ict-jurist Arnoud Engelfriet in deze rubriek antwoord.
Juridische vraag: Recent kwam in het nieuws dat ov-bedrijven wegens fraude virtuele betaalpassen blokkeren voor in- en uitchecken. Ik snap het probleem, want door de virtuele kaart na het uitchecken te verwijderen was het niet mogelijk om reiskosten bij de gebruiker af te schrijven. Maar toch voelt het disproportioneel. In plaats van deze kaarten te blokkeren kon Translink de afgelopen 2 jaar ook bouwen aan een systeem om voor specifiek deze kaarten wel een reservering te doen. Mag dit zomaar?
Antwoord: De NS spreekt van "serieus misbruik", persoonlijk vind ik het moeilijk voorstelbaar dat zo veel mensen zó vaak virtuele kaarten aanmaken om gratis te reizen. Maar ik woon dan ook permanent in een ivoren toren.
De wet kent geen expliciete mechanismen over hoe je om moet gaan met fraude. Afgezien van heel algemene regels zoals redelijkheid en billijkheid zul je dus niets vinden om te toetsen of het mag, wat de NS hier doet. Maar zeker voor de korte termijn lijkt me dit een prima maatregel. Dit sluit het lek en dan ontstaat er ruimte na te gaan hoe je dit structureel oplost.
Natuurlijk dupeer je in de tussentijd de legitieme reizigers die met virtuele passen in- en uit willen checken (en ook gewoon willen betalen achteraf), maar ik zie niet goed hoe je dát 1-2-3 tegengaat.
Zou het als permanente maatregel mogen? Ook hier heeft het recht geen duidelijk antwoord op. Hoofdregel hier is dat je voorwaarden mag stellen bij een aanbod, in dit geval tot een vervoersovereenkomst. En zo'n voorwaarde mag zijn "geen virtuele pas van aanbieders X of Y", net zoals supermarkten betalen met tweehonderdeurobiljetten mag weigeren of eisen dat je per pin afrekent.
Inderdaad, giraal geld is wettig betaalmiddel maar dat betekent alleen dat áls je een schuld hebt je die via giraal betalen rechtsgeldig voldoet. Niemand is verplicht om een overeenkomst aan te gaan met de eis dat je mág betalen met jouw betaalpas.
Heel misschien is er een haakje naar dat de NS als semi-overheid of publieke dienst mensen niet mag discrimineren. Alleen zie ik de link niet tussen je merk betaalpas en het soort kenmerken waar discriminatiewetgeving over gaat. Het is geen verboden discriminatie om mensen te weigeren omdat ze bankieren bij bank X.
Het recht zal dus geen oplossing geven voor deze situatie. Maar als de impact werkelijk zo groot is, dan zullen NS (of TLS) met de betreffende banken om de tafel gaan. Want het raakt dan de bedrijfsvoering van beiden.
Arnoud Engelfriet is ict-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als chief knowledge officer bij juridisch adviesbureau ICTRecht en blogt dagelijks over internetrecht. Hij schreef onder meer de boeken ICT&Recht en AI&Algorithms, en verzorgt de opleiding tot Certified Cybersecurity Compliance Officer.
Je bent niet ingelogd en reageert "Anoniem". Dit betekent dat Security.NL geen accountgegevens (e-mailadres en alias) opslaat voor deze reactie. Je reactie wordt niet direct geplaatst maar eerst gemodereerd. Als je nog geen account hebt kun je hier direct een account aanmaken. Wanneer je Anoniem reageert moet je altijd een captchacode opgeven.